Bebeklerde sarılığın başlıca nedeni, henüz yeni gelişmekte olan karaciğerlerin bilirubin maddesini yeteri kadar vücuttan atamamasından kaynaklanır. Sarı renkli olan bu etken madde, vücut sistemimiz kana oksijen taşırken ortaya çıkar ve sağlıklı bir karaciğer tarafından kısa sürede atılır. Fakat bebeklerde bu süre biraz daha uzun olabilir. Bebeklerin %60’ında, erken doğan bebeklerin ise %80’inde sarılık gözlenebilir*.
Bebeklerin karaciğeri geliştikçe bilirubin etkin bir şekilde vücuttan uzaklaştırılır ve belirtiler kendiliğinden kaybolur. Genetik nedenlerin yanısıra yetersiz beslenme veya erken/geç doğum gibi sebepler de sarılığın ortaya çıkmasına sebep olabilir. Bu yüzden ailelerin belirtiler konusunda dikkatli olması ve aşağıdaki gibi durumlarda hemen çocuk doktoruna başvurması gerekmektedir.
Bebeklerde Sarılık Belirtileri Nelerdir?
Renk değişimi: Yanakların üstü ve içi, gözün iç beyaz kısmı gibi bölgelerin sararmasıyla başlar. Hastalığın durumuna göre yüz, gövde, kol, bacaklar ve en son el ayak içine yayılarak şiddetlenir. Tedavinin düzeyini belirlemek için sarılığın ne kadar yayıldığını görmek önemlidir. Sarılık, en iyi gün ışığında ya da florasan ışık altında belli olur. İyileşme aşamasında ise sarılık ayaklardan başa doğru azalma gösterir.
Fazla uyku: Yenidoğan bir bebeğin günün büyük bir kısmında uyuyor olması normaldir. Fakat bitkinlik derecesinde uyumak ve zorlamadan uyanmamak sarılık belirtisi olabilir.
Emme isteğinde azalma: Yenidoğan bebekler, çene kasları henüz gelişmediği için, ilk hafta yeterince etkili ememeyebilir. Fakat süt içmeye istekli olması yeterli beslenmesi için önemli bir detaydır. Emme isteğinde azalma ya da tecrübesiz yeni annenin teknik olarak yanlış emzirmesinden dolayı yetkin emziremiyor olması, bebeğin biraz daha az beslenmesine sebep olabilmektedir.
Bebeklerde Sarılık Nasıl Teşhis edilir?
Yenidoğan sarılığı için ebeveynlerin ciltteki sararmayı fark ederek doktora başvurmaları çok önemlidir. Günümüzde yenidoğan bebeklerin ilk haftalar sıkça doktor kontrolüne gitmesinden dolayı doktorlar da sarılık teşhisini ciltteki sarılaşmayı görerek hemen koyabilmektedir. Anne ve babada kan uyuşmazlığı riski veya bebekte prematüre doğum geçmişi varsa, erken sarılık riskiyle belirti göstermeyen bir bebeğe de sarılık testi uygulanabilir. Bu durumda, topuktan alınan birkaç damla kanla bilirubin düzeyi kısa sürede ölçülür ve teşhis konur.
Tedavi Yöntemleri
Sık Takip: Sarılık ciltte oluşmuş ama kandaki bilirubin düzeyi az çıkmışsa; bebeğin ağırlığı, kaç günlük olduğu, kan testi sonuçları sık sık, hatta her gün takip edilerek hastalığın seyri izlenir. Yeterli anne sütü alımıyla beraber birçok vaka, 2 hafta içinde kendiliğinden iyileşme gösterir.
Fototerapi: Bebekte bilirubin seviyesi yüksekse, özel dalga boyunda ışık yayan bir tedavi olan fototerapiye başlanabilir. Bu tedaviyle ışık aracılığıyla bilirubin idrarda çözünerek vücuttan atılır. Fototerapi bebeğe zarar vermez, tedavi sırasında bebeğin gözleri kapalı olduğu için ışığın gözlere de bir zararı dokunmaz. Fakat bazen tedavi sonrası, ciltte kızarık döküntüler veya sulu dışkılama görülebilir**.
İntravenöz İmmunoglobin Uygulaması: Sarılık anne ve bebek arasındaki kan grubu farklılığına bağlı ise, anneden geçen antikorlar bebekteki kan hücrelerinin yıkılmasına sebep olabilir. Bu uygulama ile antikor düzeyi azaltılarak kan değişimi yapılmasına gerek kalmadan sarılık düzeyi azaltılabilir***.
Kan değişimi: Bilirubin seviyesi çok yükselmiş bebeklerde kan grubu uyuşmazlığı da varsa kan değişimi yapılması da gerekebilir.
Sarılık tedavisi sırasında anne sütü ile beslenme çok büyük önem taşımaktadır. Anne Sütünü Arttırmak yazımıza buradan ulaşabilirsiniz. Anne sütü ile yeterli beslenen bebeklerde sarılık kısa sürede iyileşme gösterebilmektedir. Yenidoğan bilirubin düzeyi tehlikeli bir seviyeye ulaşmadan ilk zamanlarda sık doktor kontrolü de çok önemlidir. Böylece tedavi edilmediği taktirde kalıcı problemlere sebep olabilecek bu hastalığı kolayca önlemiş olursunuz.
Mikroplardan dolayı hastanelere girmek konusunda daha tedirgin olsak da yenidoğan kontrollerini aksatmamamız açısından ilk haftalar sıkça doktora gitmek kaçınılmazdır. Neyse ki Zuppers fonksiyonel örtümüz hep çantamızda. Anakucağını 360 derece saran Oeko-tex sertifikalı, cilt dostu doğal kumaşıyla adeta bir yenidoğan maskesi .
Kaynakça
*Uzman Dr. Bedi Nafile /Medicalpark
**Acıbadem Web Yayınları Grubu
***https://ankara.baskenthastaneleri.com/tr/saglik-rehberi/yenidogan-sariligi